مرکز بتن | ترک در ستون بتنی و انواع آن

احتمالاً شما هم در محل زندگی و کارتان، با انواع ترک در دیوارها و ساختمان‌ها مواجه شدید. برخی از این ترک‌ها، بر اثر حوادث طبیعی و برخی دیگر خود به خود اتفاق می‌افتد. البته این امر از نگاه ما خود به خود است. در حقیقت هیچ ترکی بر روی دیوار، بدون علت ایجاد نمی‌شود. این ترک‌ها، ممکن است بنا به دلایل متفاوتی ایجاد شوند. از جمله شناژ نامناسب، استفاده از بتن نامرغوب، استفاده از آرماتورهای بی‌کیفیت در سازه‌های بتنی مسلح، در نظر گرفتن سطح مقطع کم و نامناسب برای ستون بتنی ساختمان.

بعضی از این ترک‌ها جدی‌تر هستند و باید حتماً به آن رسیدگی شود. ترک در ستون‌های بتنی، از این دست ترک‌ها هستند. چرا که ستون، از عناصر اصلی یک بنا است. در این مقاله، با انواع ترک در ستون‌های بتنی آشنا می‌شویم. با ما همراه باشید.

در نظر داشته باشید برای مشاوره و دریافت انواع خدمات مربوط به مهندسی بتن، می‌توانید با ما تماس بگیرید.

انواع ترک در بتن و ساختمان

به لحاظ ساختاری، ترک‌هایی که ممکن است در ساختمان به وجود بیاید، به دو دسته سازه‌ای و یا غیرسازه‌ای تقسیم می‌شود. ترک در ستون بتنی، جز ترک‌های سازه‌ای است. ترک‌های سازه‌ای، ساختمان را به طور جدی تهدید می‌کند و علاوه بر ترک در ستون بتنی، ترک در تیر، دال‌ها و فونداسیون ساختمان هم جزو ترک‌های سازه‌ای محسوب می‌شوند. از این رو باید این نوع ترک‌ها نسبت به ترک‌های غیرسازه‌ای جدی‌تر گرفته شوند. ترک‌های غیرسازه‌ای، عمدتاً در دیوارها به دلیل افزایش بار وارد بر ساختمان، تغییرات آب وهوایی مثل افزایش رطوبت یا تغییرات شدید به وجود می‌آید. در ادامه به انواع ترک در ستون بتنی می‌پردازیم. 

 

ترک در ستون بتنی

همان طور که گفتیم ترک در ستون بتنی، از ترک‌های دیگر در ساختمان خطرناک‌تر است. چرا که ستون، از المان‌های مهم در ساختمان است. از این رو به انواع ترک در ستون بتنی می‌پردازیم.

 

ترک‌های قطری یا اریب در ستون بتنی (diagonal cracks)

اسم این نوع ترک در ستون بتنی را ترک مورب هم می‌نامند. به هر حال این‌ها همه نامی است که برای ترجمه diagonal   cracks  استفاده می‌شود. همانطور که از نام این نوع ترک در ستون بتنی مشخص است، شکل ترک به حالت یک خط اریب و معمولاً با زاویه ۴۵ درجه نسبت به خط افقی یا عمودی روی سطح ستون است. ممکن است این خط اریب در یک یا چند وجه ستون بتنی کشیده شود. این نوع ترک در ستون بتنی، به دلایل متفاوتی در ستون ایجاد می‌شود.

اگر بار و فشاری که از طرف ساختمان به ستون بتنی وارد می‌شود، از ظرفیتِ تحمل ستون بتنی بیشتر باشد، با این نوع ترک در ستون بتنی رو به رو می‌شویم. مثلاً ممکن است سطح مقطع ستون بتنی را کم و ناکافی در نظر گرفته باشید. بهتر است در هنگام ساخت، سطح مقطع مناسب برای ستون بتنی تعیین کنیم. یکی از دلایل دیگر که ممکن است ظرفیت تحمل ستون بتنی را کاهش دهد و در نهایت منجر به ترک در ستون بتنی ‌شود، استفاده از تعداد آرماتور کم و ناکافی است. برای ساخت ستون بتنی و جلوگیری از ترک در ستون بتنی، بهتر است این موارد را حتما رعایت کنید. در صورتی که مقاومت ستون بتنی جدی گرفته نشود، اساس و بنیاد ساختمان از ایمنی کافی برخوردار نخواهد بود.

 

ترک‌های افقی(Horizontal Cracker):

نوعی از ترک در ستون بتنی است که به شکل یک خط افقی بر روی سطح بتنی ایجاد می‌شود. این خط افقی، ممکن است در یک یا چند وجه ستون گسترده شود. معمولاً در محل رسیدن تیر و ستون به هم، این نوع ترک در ستون بتنی ایجاد می‌شود. ترک‌های افقی، قطعا در وجهی از ستون که تنش کششی بیشتر است، ایجاد می‌شود. از دلایلی که باعث افت مقاومت ستون بتنی می‌شود، می‌توان به استفاده از تعداد آرماتور ناکافی و یا آرایش نامناسب آرماتورها در ستون بتنی اشاره کرد.

آرایش و چیدمان آرماتورها در ستون باید به گونه‌ای باشد که بیشترین مقاومت در سازه بتنی را به وجود آورد. از طرفی برای رسیدن به آرایش و سطح مقاومت مناسب، باید تعداد کافی از آرماتور را در اختیار داشته باشیم. به این ترتیب از همان زمان ساخت سازه، از ترک در ستون بتنی جوگیری می‌کنیم. اگر به ترک‌های افقی در ستون بتنی به موقع توجه و رسیدگی نشود، این ترک‌ها به مرور مقاومت برشی ستون را کاهش می‌دهند و باعث شکست در مقطع ستون بتنی می‌شود. نتیجه شکست در مقطع ستون، کاملا مشخص است! بنابراین ممکن است خطرات و صدمات جبران ناپذیری به سازه وارد کند.

 

ترک‌های عمودی(Splitting Cracks):

ترک عمودی یا تقسیم ترک، نوعی از ترک در ستون بتنی است که به صورت خطوط موازی و کوتاه با محور عمودی در ستون ایجاد می‌شود. این ترک در ستون بتنی، به دلیل رسیدن ظرفیت باربری ستون به حداکثر خود ایجاد می‌شود. آنچه که باعث می‌شود فشار حداکثری به ستون وارد شود، کیفیت پایین و تعداد آرماتور ناکافی در ساخت ستون است. بنابراین با محاسبه میزان فشار وارد بر ستون، این ستون را به گونه‌ای طراحی کنید، تا فشار کمتری به آن وارد شود و عمر سازه طولانی‌تر شود.

            

ترک ناشی از خوردگی بتن (Corrosion Cracks):

این نوع ترک در ستون بتنی به دلیل استفاده از آرماتور، در سازه های مسلح به وجود می‌آید. این خوردگی‌ها در اطراف آرماتور خودشان را نشان می‌دهند. آرماتورها به دلیل پیوند نامناسب با بتن، ممکن است دچار خوردگی شوند. بهتر است تعمیر این نوع ترک در ستون بتنی، به سرعت انجام شود تا ترک‌ها به دیگر نقاط ستون بتنی سرایت نکند. این ترک‌ها در صورت عدم رسیدگی و گذر زمان بیشتر می‌شوند.

 

دسته بندی ترک در ستون بتنی به لحاظ عرض ترک‌ها

عرضِ ترک، در ستون بتنی متفاوت است. ممکن است این ترک‌ها به قدری کوچک و نازک باشند که به راحتی و با چشم دیده نشود یا اینکه آنقدر عمیق باشند که باعث نگرانی شود. عرض ترک در ستون بتنی به سه دسته نازک (عرض کمتر از یک میلیمتر)، متوسط (عرض از یک تا دو میلیمتر)، و ضخیم (عرض بیش از ۲ میلیمتر) تقسیم شود. متناسب با عرض ترک در ستون بتنی، می‌توان راهکارهای متفاوتی برای ترمیم و تعمیر آن اندیشید. برای اینکه واکنش مناسبی در برابر این ترک‌ها داشته باشیم، باید آنها را به طور مداوم بررسی و اندازه‌گیری کنیم.

 

چرا باید ترک‌ها را شناسایی کنیم؟

باید انواع ترک در ستون بتنی را بشناسید. تا بتوان به موقع واکنش مناسبی در قبال آنها انجام دهیم. برای شناخت نوع ترک، از مواد و ابزار مناسب با آن استفاده می‌کنیم. ابزارهای مختلفی برای پایش انواع ترک‌ها در ستون بتنی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

در نظر باشید برای مشاهده مشخصات انواع افزودنی بتن، می‌توانید از اینجا وارد شده و برای تهیه آن، با ما تماس بگیرید.

ابزار پایش ترک در ساختمان

• استفاده از خط کش فلزی
• استفاده از میکروسکوپ
• سیستم Plastic Tell Tale     
• روش Glass Tell Tale
• پایش ترک با استفاده از پیچ برنجی و کولیس

 

سخن آخر

چهار نوع از انواع ترک در ستون بتنی را در این مقاله معرفی کردیم. در این جا خلاصه و جمع‌بندی از آنچه در این مقاله گفته شد را می‌آوریم تا بتوانید با نگاهی کوتاه، اطلاعات اساسی و مفیدی را در زمینه انواع ترک در ستون بتنی به دست آورید.

• ترک به دو دسته ترک سازه‌ای و غیر سازه‌ای تقسیم می‌شود.
• ترک سازه‌ای مثل ترک در ستون بتنی و فونداسیون
• ترک غیرسازه‌ای مثل ترک بر روی دیوار ساختمان
• ترک در ستون بتنی، جزء دسته ترک‌های سازه‌ای در ساختمان است. بنابراین از اهمیت بالایی برخوردار هستند. و باید تعمیر آن جدی گرفته شود.
• چهار ترک در ستون بتنی ایجاد می‌شود که عبارت است از: ترک قطری یا اریب ترک افقی، ترک عمودی، ترک ناشی از خوردگی بتن