مرکز بتن | مزایای استفاده از روان‌کننده بتن

مزایای استفاده از روان‌کننده بتن

 

در فعالیت‌های ساختمانی، مصالح مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر کدام از این مصالح انواع متفاوتی دارند که با توجه به نوع پروژه باید انتخاب شوند. یکی از اساسی‌ترین مصالح مورد نیاز پروژه‌های ساختمانی، بتن است. مواد افزودنی مختلفی برای افزایش کیفیت بتن و بهبود عملکرد آن وجود دارد. در این مقاله به بررسی یکی از این افزودنی‌های بتن پرداخته شده‌است. روان‌کننده بتن، یک نوع افزودنی بتن محسوب می‌شود.

در این مقاله به معرفی این نوع روان‌کننده برای انواع بتن، بررسی تاریخچه‌ این نوع مصالح، مشخصات فیزیکی و شیمیایی روان‌کننده‌ها، انواع مختلف این نوع مصالح ساختمانی از نظر میزان گیرایی، انواع مختلف ان بر اساس پایه شیمیایی، مزایا و خواص روان‌کننده بتن، روش مصرف، مقدار استفاده، استانداردها، بررسی و آزمایش، عملکرد روان‌کننده بتن، خرید اینترنتی روان‌کننده بتن، بسته بندی، انبار کردن و ملاحظات ایمنی روان‌کننده بتن می‌پردازیم.

 

چرا باید از روان‌کننده بتن استفاده کرد؟

بتن، مخلوطی از سنگدانه و سیمان است. و معمولا نیمی از این ترکیب شامل سیمان، سی درصد این ترکیب شامل سنگدانه و بیست درصد این ترکیب شامل آب می‌شود. برای تولید یک بتن با ویژگی خمیری زیاد، باید از آب بیشتری نیز استفاده کرد. البته باید استانداردها و نسبت‌های بیان‌شده کاملا رعایت شود. در واقع با مخلوط کردن آب در این ترکیب خمیری شکل، روان کردن بتن به دست می‌آید. قبلا که روان‌کننده بتن تولید نشده‌ بود، در زمان اجرای پروژه‌های مرتبط و به خصوص در هوای گرم، بتن‌ریزی دچار مشکل و سختی می‌شد و افراد با وجود این که می‌دانستند برای میزان مقاومت بتن مضر است مجبور بودند به بتن آب اضافه کنند.

البته دلیل قانع کننده‌ای برای اضافه کردن آب به مخلوط بتن وجود نداشت، چرا که بعد از اضافه شدن آب، دانه‌های بتن از خمیر مورد نظر جدا می‌شدند و در نتیجه کیفیت بتن کاهش پیدا می‌کرد. برای رفع چنین مشکلی، ماده‌ای به نام روان‌کننده بتن ساخته شد که میزان مصرف آب را کاهش می‌داد و درعین حال کیفیت و کارایی بتن را نیز حفظ می‌کرد.

 

بررسی تاریخچه روان‌کننده بتن

در اواسط قرن بیستم، دانشمندان با انجام یک سری آزمایشات و بررسی‌های مختلف توانستند فرمول شیمیایی ماده‌ای بدست آورند که با افزودن آن به بتن، میزان روان بودن بتن بیشتر از قبل می‌شد. به علت اینکه این ماده باعث کاهش مصرف آب و سهولت بیشتر انجام فرآیند مورد نظراست.

بتن ریزی در هوای گرم سخت بود چرا که آب بتن زود تبخیر می‌شد و این فرآیند به مشکل برمی‌خورد. استفاده‌ی بیش از حد از آب نیز برای رفع این مشکل، خود باعث کاهش مقاومت بتن بود. شکل‌پذیری بتن، عامل مهمی در طی کار با آن است. قوام بتن باید در حدی باشد تا در زمانی کم، بتن بتواند متراکم شود. تولید روان‌کننده‌ی بتن تا حدودی توانست این صنعت را متحول کند.

 

مشخصات فیزیکی و شیمیایی روان‌کننده بتن

اصطلاح بتن به معنی حاصلی از مخلوط شدن با سیمان است. بتن نیازمند به یک سری افزودنی‌ها می‌باشد. این نوع مصالح ساختمانی با نام روان‌کننده، معمولا به رنگ قهوه‌ای و به صورت مایع و گاهی نیز به صورت پودر تولید می‌شوند.

آگاهی داشتن و دانستن خواص شیمیایی و فیزیکی بتن و افزودنی‌های بهبود دهنده‌ی آن، برای کسب نتیجه‌ی بهتر الزامی است. این مواد یون کلراید ندارند، در نتیجه مشکلی برای استفاده از آن­ها در شرایط وجود میلگرد، نخواهد‌بود. روان‌کننده بتن در صورت نفوذ به محیط اطراف، چندان برای طبیعت مضر نیست. چرا که از نظر قلیایی، خنثی محسوب می‌شود.

 

 

انواع مختلف روان‌کننده بتن از نظر میزان گیرایی

از این بعد می‌توان روان‌کننده‌های بتن را به سه دسته‌ی روان‌کننده‌ی بتن معمولی، کندگیر و زودگیر تقسیم کرد. روان‌کننده بتن از نوع معمولی، برای استفاده در هوای معتدل مناسب است و در جهت افزایش کارایی بتن استفاده می‌شود. روان‌کننده بتن از نوع تندگیر، میزان زمان گیرش بتن را کم می‌کند. مورد استفاده از این نوع روان‌کننده بتن، در فصل زمستان است. در هوای سرد، سرعت این فرآیند کاهش پیدا می‌کند و برای به تعادل رساندن می‌توان از این نوع روان‌کننده بتن استفاده کرد.

استفاده از نوع کندگیر این مصالح ساختمانی  دارای دو مزیت فوق العاده است: کم شدن میزان مصرف آب و همچنین افزایش مقدار زمان گیرش اولیه‌ی سیمان و کارایی بتن.

 

 

انواع مختلف روان‌کننده بتن طبق پایه‌ی شیمیایی

بر این اساس، دو گروه روان‌کننده قابل توضیح است. یک بتن از نوع روان‌کننده بر پایه نفتالینی و نوع دیگر روان‌کننده بتن بر پایه لیگنوسولفوناتی است. نوع اول این مواد در شرایط هوای گرم، قابل استفاده هستند. طبیعتاً بتن در هوای گرم به علت تبخیر شدن آب، زودتر حالت می‌گیرد و خشک می‌شود. البته باید به این نکته توجه کرد که در صورت اینکه محدودیت مورد نظر توسط ناظر برطرف نشده‌باشد، استفاده کردن از روان‌کننده‌‌های خمیر سیمان در بتن مجاز نیست.

 

 

مزایای جالب استفاده از روان‌کننده بتن!

به صورت کلی، وجود سازگاری انواع بتن با این مواد، فرآیند استفاده و مصرف روان‌کننده بتن را در بسیاری از پروژه‌ها تسهیل کرده‌است. مزیت‌های روان‌کننده بتن بسیار زیاد است و می‌توان برای اشاره به آن‌ها موارد زیر را بیان کرد.

• افزایش میزان مقاومت بتن
• کاهش میزان نفوذپذیری بتن
• کاهش مقدار مصرف‌شده‌ی سیمان
• روان‌سازی بتن
• جلوگیری از ایجاد درز در طی فاصله افتادن بین فرآیند بتن‌ریزی
• کم‌شدن حرارت هیدراتاسیون
• کم‌شدن میزان جداشدگی دانه‌ی بتن
• افزایش میزان قابلیت چسبندگی بتن به میلگرد
• کاهش میزان نیاز سیمان به آب 
• بهبود و حفظ کارایی و اسلامپ بتن در زمانی طولانی‌
• وجود امکان تراکم زیاد
• بهبود کارایی بتن در شرایط گرمی هوا

 

 

 

افزایش زمان گیرش

اهمیت این موضوع وقتی است که بتن، دیرتر از زمان مشخص‌شده به محل پروژه می‌رسد. در صورت استفاده از روان‌کننده بتن، مدت زمان گیرش در حدود یک ساعت و نیم، نسبت به حالت عدم استفاده از این ماده، دچار تاخیر می‌شود.

پراکنده کردن ذرات سیمان

به نوعی این ویژگی را می‌توان یکی از مهم‌ترین خاصیت روان‌کننده بتن دانست. پراکندگی ذرات از روش باردار کردن ذرات امکان‌پذیر است. به علت وجود این ویژگی، سرعت گیرش سیمان کاهش پیدا می‌کند.

 

کمک به بهبود شرایط محیط زیست

به‌کارگیری روان‌کننده بتن، باعث کاهش میزان مصرف سیمان می‌شود. فرایند تولید سیمان، یک روند گرمازا است و باعث آسیب رسیدن به محیط زیست می‌شود. استفاده از روان‌کننده بتن به بهبود شرایط محیط زیست کمک می‌کند، چرا که منجر به کاهش مصرف سیمان می‌شود و کاهش میزان مصرف سیمان نیز به کاهش میزان تولید آن و در نتیجه باعث کاهش اثرات منفی آن بر محیط زیست و جلوگیری از گرم‌تر شدن کره‌ی زمین می‌شود.

خاصیت قطبی

استفاده از این نوع مصالح ساختمانی به علت داشتن ویژگی قطبی، هنگامی که به ذرات سیمان می‌چسبد، یک ذره‌ی دو قطبی ایجاد می‌شود. در نتیجه‌ی وجود این ویژگی، آب به راحتی از بین سیمان عبور می‌کند و نیاز مخلوط مورد نظر به آب، کاهش پیدا می‌کند. وقتی که فضای بین ذرات بیشتر می‌شود، در نتیجه، آب با سطح بیشتری از سیمان، تماس پیدا می‌کند و فرایند هیدراتاسیون بهتر می‌شود.

 

ویژگی مقاومت و نیاز کمتر به آب

همانطور که قبلا به آن اشاره شد قبل از تولید روان‌کننده بتن، برای روان سازی بتن از آب استفاده می‌شد. اما استفاده‌ی بیش از حد از آب به خصوص در هوای گرم که الزام استفاده از آب را برای بتن، بیشتر می‌کند، باعث کاهش مقاومت بتن می‌شود. به همین علت، از روان‌کننده بتن استفاده می‌شود تا با استفاده از ویژگی‌های مقاومت و نیاز آن کمتر به آب، بتوان به کیفیت بهتری از بتن رسید.

 

 

روش استفاده از روان‌کننده بتن

یکی از ویژگی‌هایی که تولید کننده‌ی روان‌کننده بتن باید آن را مدنظر داشته باشدف میزان سازگاری این نوع افزودنی با بقیه‌ی افزودنی‌هاست! همچنین اگر نوع روان‌کننده بتن، دیرگیر باشد، این ویژگی را دارد تا بتواند به مواد خشک اضافه‌شده و با آن­ها ترکیب شود. البته به علت حل شدن این ماده در آب، روش مصرف بهتر برای آن، مخلوط کردن آن با آب و سپس اضافه کردن آن به خمیر بتنی مورد نظر است.

این کار باعث کم شدن زمان مخلوط شدن بتن بعد از اضافه شدن روان‌کننده می‌شود. نسبت آب به سیمان در بتن معمولا حدود چهل درصد قابل تخمین است.  این کار باعث کاهش میزان مقاومت بتن نیز می‌شود. همچنین همواره تلاش می‌شود تا مقدار بیشتری از روان‌کننده بتن استفاده شود تا میزان مصرف آب به حداقل ممکن برسد.

 

مقدار استفاده روان‌کننده بتن

باید توجه کنید که میزان و مقدار استفاده از روان‌کننده بتن باید حساب‌شده و مشخص باشد. این نکته از این جهت مهم است که استفاده‌ی بیش از حد از روان‌کننده بتن، زمان گیرش را متغیر می‌کند و هوای بتن مورد نظر، زیاد می‌شود و دچار آب‌انداختگی نیز می‌شود. برای کنترل این مورد باید روان‌کننده بتن، به صورت مرحله‌ای اضافه شود. برای مثال اگر در تراک میکسر به جای سی کیلوگرم، چهل کیلوگرم از ماده‌ی افزودنی اضافه شود، دیگر بتن مورد نظر قابل مصرف نخواهد‌بود.

براساس استانداردهای موجود، مقدار روان‌کننده بتن نسبت به حجم کل مخلوط حاصل از آن با سیمان، باید حدود نیم الی یک و نیم درصد باشد که به صورت میانگین و معمول، نسبت یک درصد برای آن استفاده می‌شود.

 

استانداردهای روان‌کننده بتن

ناگفته نماند برای استفاده از هر نوع افزودنی به‌ بتن، باید ابتدا تاییده‌ای از سمت فردی که ناظر پروژه می‌باشد، دریافت شود. افراد متخصصی از شرکت تولیدکننده باید طبق استانداردهایی پذیرفته‌شده، محصول را بررسی و آزمایش کنند و مصرف‌کنندگان و مشتریان را از نتایج آن مطلع کنند. مبنای بررسی‌ها باید به‌روزترین استانداردهای موجود در جهان باشد. البته بخش دیگری از استانداردهایی که تولید کننده باید در تولید روان‌کننده بتن، در جهت دقت بیشتر بر خواص بتن و عملکرد بهتر روان‌کننده بتن رعایت کند، استاندارد ملی ایران است.

 

بررسی و آزمایش

برای اطمینان از کیفیت روان‌کننده بتن تولید‌شده، متخصصان آزمایش‌های مختلفی انجام می‌دهند. نتایج مثبت این آزمایش‌ها می‌تواند اعتماد و اطمینانی در مصرف کنندگان ایجاد کند تا با خیالی راحت از روان‌کننده بتن استفاده کنند. بخشی از آزمایش‌های انجام‌شده در این حیطه شامل بررسی میزان کلر، بررسی PH و یکنواختی محلول است. نتایج مثبت کسب‌شده از این آزمایش‌ها، مشخص‌‌کننده‌ی این است که استفاده از روان‌کننده بتن می‌تواند یک افزودنی مهم و مفید برای بتن محسوب شود.

 

عملکرد روان‌کننده بتن

مواد افزودنی مختلفی برای بتن وجود دارند. هرکدام از این مواد عملکرد خاص خود را دارند، این عملکرد به دو صورت عملکرد اصلی و فرعی، تقسیم می‌شود. عملکرد اصلی روان‌کننده بتن، کم شدن میزان اسلامپ و زیاد‌شدن کارایی برای انجام سریع‌تر و بهتر فرایند بتن‌ریزی است. علاوه بر عملکرد اصلی، عملکرد فرعی نیز برای روان‌کننده بتن وجود دارد و آن، زیاد شدن زمان گیرش سیمان، میزان تراکم و مقاومت نهایی بتن است.

 

 

خرید اینترنتی روان‌کننده بتن

با توجه به پیشرفت تکنولوژی و وجود پاندمی بیماری کرونا، اخیراً خرید اینترنتی مصالح ساختمانی و افزودنی‌های خاص بعضی مصالح، بسیار زیاد شده‌است. این نوع روش خرید با توجه به امکانات و ویژگی‌های مثبت خود، باعث می‌شود که مزیت قابل توجهی نسبت به روش مرسوم فروش پیدا کند. مشتریان به راحتی می‌توانند به صورت مجازی، ماده‌‌ی افزودنی مورد نظر خود را سفارش دهند. خرید اینترنتی باعث می‌شود تا زمان قابل توجهی از افراد حفظ شود و به همین علت مورد پسند خیلی از افراد است. این روش خرید برای بسیاری از مشتریان، یک نوع حس اطمینان و راحتی ایجاد می‌کند تا بتوانند با بیشترین میزان سهولت، خرید خود را انجام دهند.

 

بسته بندی

بسته بندی در نگهداری درست محصولات بسیار موثر است. روان‌کننده بتن باید در بسته بندی پلاستیکی نگهداری شود. روان‌کننده بتن معمولا در دبه‌های بیست کیلوگرمی عرضه می‌شود. در بسته بندی‌های روان‌کننده‌ی بتن ذکر چند مورد الزامی است. از جمله موارد ذکر‌شده شامل تاریخ انقضا، تاریخ تولید، نام شیمیایی، نام تجاری محصول و میزان حجم واحد هستند.

 

انبار کردن روان‌کننده بتن

انبارداری نیز بخش مهمی از کار است و برای انجام درست آن باید نکاتی را رعایت کرد. خود روان‌کننده‌ی بتن قابلیت اشتعال ندارد، اما به هر حال بسته­بندی آن، می‌تواند آتش بگیرد و برای همین باید به عدم وجود مواد قابل اشتعال در محیط دقت کرد. البته علاوه بر مورد قبل، از یخ زدگی محصول نیز باید جلوگیری کرد. در کل نباید این مواد روان‌کننده بتن در انبارهای کوچک نگهداری شود و بهتر است محیط انبار آنها بزرگ و دور از اماکن مسکونی باشد. انبار بزرگ ، بیشتر از صد متر مربع محسوب می‌شود.

همچنین وجود جزئیاتی در محیط انبار، مثل وجود شیب و رمپ، به جهت عدم خروج مواد شیمیایی و البته در نظر گرفتن راهرو‌ها از طریق خالی نگه داشتن حدود بیست درصد از ظرفیت انبار برای سهولت جابجایی و سیستم هواکشی مطلوب، لازم است. بررسی برگه ثبت زمان ورود و خروج نیز اهمیت دارد و محصولاتی که زودتر وارد می‌شوند باید به صورتی چیده که زودتر نیز خارج شوند. روان‌کننده بتن به این علت باید در مکانی سرپوشیده انبار شود که تابش مستقیم نور خورشید، آن را دچار مشکل نکند. در محیط انبار برای ایجاد روشنایی باید سیستم برق و لامپ‌های مناسبی را به‌کارگرفت. اگر نکات بیان‌شده به خوبی انجام شود، می‌توان روان‌کننده بتن را حدودا یکسال در انبار نگهداری کرد.

 

ملاحظات ایمنی روان‌کننده بتن

برای استفاده از روان‌کننده بتن باید نکاتی را رعایت کرد تا مشکلات احتمالی را بتوان به حداقل رساند و سطح ایمنی را افزایش داد. در این محصول، موادی وجود دارد که برای محیط زیست و سلامتی زیان آور محسوب می‌شوند. در حالت بلعیدن اتفاقی این ماده، دهان خود را به خوبی شست و شو دهید و به میزان زیادی آب بنوشید. اگر این ماده به صورت اتفاقی وارد چشم شما شد، باید حدود بیست دقیقه چشم‌های خود را به صورت کاملا باز بشویید.

برای رعایت ایمنی، دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی و لباس‌های مخصوص کار و مناسب بپوشید. از عینک‌هایی استفاده کنید که ایمنی زیادی دارند. برای جلوگیری از خطرات احتمالی، باید به شرایط نگهداری روان‌کننده بتن نیز توجه کرد. همچنین باید از تماس پوست خود با روان‌کننده پرهیز کنید و بعد از کار، دست خود را به خوبی شست و شو دهید. باید آن‌ مواد را در محیطی خشک، خنک و به دور از تابش نور خورشید و مواد آتش زا نگهداری کرد و در آن محیط سیگار نیز نباید استعمال شود. از ماسکی که دارای فیلتر است استفاده کنید و اگر فردی، گاز ناشی از آن ماده را تنفس کرد، او را باید به بیرون از فضای مورد نظر و محیط کاری منتقل کنید تا به هوای تازه دسترسی پیدا کند.