در فرایندهای ساختمان سازی، بر حسب نیاز و مناطق مختلف آب و هوایی، گاهی نیاز است تا با اضافه کردن موادی به بتن، زمان بستن و سفت شدن بتن (گیرش) را به تعویق بیاندازیم. در این مواقع، از افزودنی‌های بتن به نام دیرگیر بتن استفاده می‌شود. دیرگیر بتن بر روی بتن تازه اعمال شده تا بتن بدون مقاومت و به طور عادی، سفت شود. با توجه اهمیتی که این نوع از افزودنی‌های بتن در انواع ساخت و سازها، به ویژه در مناطق گرمسیری دارد، در این مقاله به بررسی این عملکرد دیرگیر بتن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

 

دیرگیر بتن

افزودنی ‌های دیرگیر بتن، مواد آلی و یا ترکیبی از مواد آلی و معدنی هستند که برای حفظ کارایی بتن و یا ملات تازه به مخلوط اضافه می شوند. رعایت دقیق دستورالعمل‌های سازنده و دقت در اندازه گیری مقادیر مصرفی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا همواره خطر عدم گیرش ناشی از مصرف بیش از اندازه افزودنی‌های دیرگیر بتن، وجود دارد.

افزودنی های دیرگیر بتن، فرایند به دست آوردن مقاومت های مکانیکی کوتاه مدت بتن را به تاخیرانداخته اما پس از مدت زمان 5 و 7 روزه،  رشد مقاومت جبران شده و در بیشتر موارد، ایجاد آرامش باعث کسب نتیجه‎های مقاومتی بهتر و تولید محصولاتی با تخلخل کمتر نسبت به نمونه‎های فاقد افزودنی می‎شود.

در حقیقت دیرگیر بتن، این گونه عمل می کند که با اضافه شدن آن به بتن، فرایند آب گیری بتن – که باعث سفت شدن و گرفتن بتن می‎شود – به تعویق افتاده و با واکنش‎های شیمایی که در آن رخ میدهد، باعث می شود که بتن دیرتر ببند.

همان طور که گفته شد، در صورت لزوم، باید با اضافه کردن دیرگیر بتن، مانع از بستن سریع بتن شد. قبل از توضیحات در مورد عملکرد دیرگیر بتن، بهتر است این موضوع را باز کنیم که دقیقا در چه مواقعی و در چه مناطق آب و هوایی، نیاز به استفاده از دیرگیر بتن می‎باشد؟

به کارگیری دیرگیر بتن، در زمانی که گیرش سریع بتن با توجه به شرایط آب و هوایی می‎تواند اثرات منفی بر روی مقاومت و خواص بتن داشته باشد، گزینه‎ی مناسبی باشد. از این رو، استفاده از این محصول در بتن ریزی های حجیم و در شرایط آب و هوایی گرم، توصیه می شود.می‌توان گفت به طور کلی در سه مورد از دیرگیر بتن استفاده می‌شود:

1. کاهش زمان گیرش بتن: در مواردی بعد از پایان یافتن بتن ریزی، نیاز به پرداخت بتن وجود دارد؛ در این مواقع به کار گیری و استفاده از دیرگیر بتن باعث می‌شود تا زمانی کافی برای پرداخت یا  Finishing وجود داشته باشد. علاوه بر آن، به علت زمان بر بودن انتقال بتن از محل تولید به محل مصرف، از دیرگیر بتن برای حفظ کیفیت بتن استفاده می شود.
2. کاهش دمای بتن: در پروژه‌های عظیم مانند پروژه های سد سازی، در زمان بتن ریزی، اضافه کردن دیرگیر بتن به مقصود کنترل دمای هیدراتاسیون و جلوگیری از ترک خوردن بتن استفاده می‌شود و در نتیجه‌ی آن، مقاومت بتن کاهش می‌یابد.
3. کاهش تاثیر دمای محیط: قرارگیری بتن در شرایط آب و هوایی گرم، با تاثیری که بر روی دمای بتن دارد، ممکن است باعث کاهش کیفیت آن شود. از این رو در هوای گرم، برای حفظ کیفیت و دمای بتن تازه، از دیرگیر بتن استفاده می‌شود. دیرگیر بتن، باعث کاهش آب بتن نیز شده که در نتیجه، موجب افزایش مقاومت آن نیز می شود.

 

عملکرد دیرگیر بتن

برای توضیح اینکه دیرگیر بتن، چه عملکردی دارد، در ابتدا باید توضیحی کلی درباره فرایند گیرش بتن داشته باشیم. این فرایند؛ از طریق واکنش بین سیمان و آب انجام می‌شود. محصول این ترکیب - مواد سختی با نام ژل سیلیکات کلسیم هیدراته شده – در نهایت باعث آزاد شدن یون های کلسیم در محیط می‌شود که تجمع آن ها در اطراف ذرات موجود در مخلوط و ایجاد لخته های بزرگتر، منجر به تشکیل بتن خمیری شده و در ادامه آن سخت شدن و کسب مقاومت بتن اتفاق می افتد. با توجه به این موضوع، عملکرد دیرگیر بتن دو صورت زیر می باشد:

• بعضی از انواع دیرگیر بتن، از ادامه فرایند گیرش با تجمع یون های کلسیم آزاد در اطراف مواد سیمانی هیدراته نشده، جلوگیری می کنند.
• گروه دیگر از دیرگیر بتن ها، عملکردی دوگانه دارند؛ به این صورت که علاوه بر تشکیل غشایی در اطراف مواد سیمانی هیدراته نشده و جلوگیری از آب گیری آن‌ها، به وسیله ی تجمع یون‌های کلسیم، با دارا بودن خاصیت پراکندگی ذرات، از لخته شدن و تشکیل بتن خمیری جلوگیری می‌کنند. این گروه از دیرگیر کننده های بتن، قدرت اثر بیشتری داشته و می توانند بتن تولید شده را برای ساعت ها و یا روزهای بعدی بشکل کاملا تازه نگهدارند.

البته عملکرد دیرگیر بتن، به عوامل مختلفی مانند چون نوع و ترکیبات دیرگیر بتن، مقدار مصرف، و زمان افزودن به مخلوط بستگی دارد.

 

سخن آخر

همانطور که مطرح شد، با توجه به کاربردهای مختلف دیرگیر بتن و اهمیت آن در ساختمان سازی، باید در کارگیری از افزودنی ها با استانداردهای بالا، دقت لازم را داشت. توجه داشته باشید که  تمام محصولاتی که توسط مرکز بتن ایران عرضه می‌ گردد، مطابق با استانداردهای کیفی بین المللی می‌باشد. همچنین بخش فنی مرکز بتن ایران در جهت ارائه مشاوره فنی مربوط به بتن و بتن ریزی و نحوه استفاده صحیح از مواد خود در کارگاه آماده همکاری و انجام خدمات می‌ باشد. می‌توانید برای دریافت مشاوره و خرید انواع دیرگیر بتن، با ما تماس بگیرید.