در زمان ساخت انواع ساختمان‌ها و سازه‌ها، یکی از اصولی که رعایت آن اهمیت زیادی دارد، مقاوم سازی ساختمان است. مقاوم سازی ساختمان، علاوه بر افزایش عمر مفید ساختمان‌ها، باعث می‎شود تا در بلایا و اتفاقات طبیعی خسارت‌های مالی و از همه مهم‌تر جانی، به حداقل برسد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله ابتدا به بررسی دلایل اهمیت مقاوم سازی ساختمان و سپس به اصول و روش‌‌های مقاوم سازی ساختمان می‌پردازیم. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

 

دلایل اهمیت مقاوم سازی ساختمان

مقاوم سازی ساختمان، به معنی اضافه کردن ویژگی‌ها و یا فناوری‌های جدید به ساختمان بوده که علاوه بر انجام در زمان ساخت‌وساز، می‌توان برای ساختمان‌هایی قدیمی‌ با تشخیص نیاز به مقاوم سازی ساختمان، آن را انجام داد. فرآیند مقاوم سازی با استفاده از ابزارهای پیشرفته مختلف و فناوری های جدید در جهت مقاوم سازی ساختمان به دلایل ایمنی و بهبود شرایط راحتی در ساختمان انجام می‌شود.

از طرف دیگر، یکی دیگر از دلایل اهمیت مقاوم سازی ساختمان، هزینه و تاثیرات زیست محیطی است؛ چرا که با مقاوم سازی ساختمان در سازه‌هایی که به پایان عمر مفید خود رسیده‌اند، می‌توان از هزینه‌های زیاد برای جایگزینی آن‌ها صرف نظر کرده و همچنین با بر روی محیط زیست اثر مخرب کمتری نیز دارد.

علاوه بر تمام این‌ها، در کشور زلزله خیزی مانند ایران و تجربه زلزله‌هایی مانند بم، منجیل و کرمانشاه و خسارت‌های مالی و جانی بی‌شماری که به بار آورده‌‌اند، موضوع مقاوم سازی ساختمان را مهم‌تر می‌کند؛ چرا که بخش عمده‌ی خسارت‌های وارده، به علت ساختمان‌هایی بودند که مقاوم سازی ساختمان در آن‌ها رعایت نشده بود و به اولین لرزه‌ها، تخریب شدند. مقاوم سازی ساختمان، روش‌های مختلفی دارد که با توجه به نوع ساختمان، سن و میزان نیاز به مقاوم سازی ساختمان، می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. در ادامه روش‌ها‌ی مقاوم سازی ساختمان را بررسی می‌کنیم.

 

روش‌ها‌ی مقاوم سازی ساختمان

1. استفاده از ژاکت‌های بتنی و فلزی

یکی از روش‌های رایج در مقاوم سازی ساختمان، استفاده از انواع ژاکت‌های فلزی و بتنی است. این روش با توجه به مزایایی که دارد، از روش‌های پرکاربرد در مقاوم سازی ساختمان به ویژه در ایران است.

• مقاوم سازی ساختمان با ژاکت بتنی: مقاوم سازی ساختمان با استفاده از ژاکت بتنی برای ساختمان‌هایی به کار برده می‌شود که با گذشت مدت زمانی از عمر سازه، به مقاوم سازی ساختمان نیاز پیدا کرده است. در این روش، با تکرار بتن ریزی و اضافه کردن میلگردهای اصلی و اصول دیگری که دارد، باعث مقاوم سازی ساختمان می‌شوند. از دلایل محبوبیت زیاد این روش این است که می‌توان از آن برای همه‌ی قسمت‌های ساختمان، استفاده کرد. می‌توانید برای آشنایی بیشتر با مقاوم سازی ساختمان با ژاکت بتنی، از اینجا مقاله‌ی "ژاکت بتنی چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟" را مطالعه نمایید.

• مقاوم سازی ساختمان با ژاکت فلزی: 

مقاوم سازی ساختمان از روش های مختلف صورت می‌گیرد. یکی از معروف ترین روش ها، مقاوم سازی با روش ژاکت فلزی است. در مقاوم سازی ساختمان با استفاده از ژاکت‌های فلزی و فولادی، ستون‌های بتنی، تقویت می‌شوند که این تقویت ستون‌های بتنی، باعث افزایش مقاومت برشی ستون‌ها می‌شود و از سطوح سبک گرفته تا بافت های عمیق ساختمان را به راحتی مقاوم سازی می‌کند. در مقاوم سازی ساختمان با ژاکت فلزی، با استفاده از پوشش‌های فولادی، ستون‌های بتنی محصور می‌شوند. 

 

میزان تاثیری که این روش دارد، به میزان سختی و مقاومت پوشش‌های فولادی استفاده شده در برابر تغییر شکل‌های جانبی بتن دارد. علاوه بر این توضیحات، استفاده از روش ژاکت فلزی باعث کاهش مشکلات جدید برای معماری بنا نیز خواهد شد. در ادامه می‌توان از یکی دیگر از روش‌های مقاوم سازی ساختمان، به نام کاشت میلگرد، برای تقویت و بهبود عملکرد این روش استفاده کرد. می‌توانید برای آشنایی بیشتر با مقاوم سازی ساختمان با ژاکت فلزی، در اینجا مقاله‌ی "ژاکت بتنی چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟" را مطالعه نمایید.

 

2. مقاوم سازی ساختمان به وسیله‌ی کاشت میلگرد

مقاوم از روش‌های رایج در مقاوم سازی ساختمان، کاشت میلگرد بوده که علاوه بر مقاوم سازی ساختمان، امکان برطرف کردن نقض‌های موجود در طراحی و در زمان اجرا را فراهم می‌کند. از مهم‌ترین کاربردهای این روش، ایجاد تغییرات در انواع سازه است. مقاوم سازی با کاشت میلگرد، خود شامل سه روش کلی می‌شود: استفاده از چسب اپوکسی، مهر مکانیکی و مواد پایه سیمانی. مقاوم سازی ساختمان به وسیله‌ی کاشت میلگرد و با استفاده از مواد پایه سیمانی، از دیگر روش‌های رواج بیشتری داشته و در مواردی به کار گرفته می‌شود که در میلگردها و آرماتورها، به مقاومت کششی بالایی نیاز نباشد. کاشت میلگرد و آرماتور با مواد پایه سیمانی در اجرای ریشه‌های ستون یا دیواربرشی، تغییر ستون یا اجرای ستون در محلی غیر از محل مشخص شده در نقشه، رفع نواقص اجرایی، بازسازی ساختمان و نهایتا مقاوم سازی ساختمان بکار برده می‌شود. 

 

3. مقاوم سازی ساختمان به وسیله‌ی الیاف FRP

از روش‌های نوین در مقاوم سازی ساختمان که می‌توان گفت در حال جایگزین شدن دیگر روش‌ها است، مقاوم سازی ساختمان به وسیله‌ی الیاف FRP می‌باشد. یکی از مزایایی که مقاوم سازی ساختمان با الیاف FRP، دارد، می‌توان به وزن بسیار کمی که دارد و همچنین مقاومت کششی سیار بالای آن، اشاره کرد. علاوه بر آن، در مواردی برای مقاوم سازی ساختمان، امکان اینکه کاربری ساختمان، متوفف شود وجود نداشته و همچنین امکان استفاده از ماشین آلات و تجهیزات صنعتی نیز وجود ندارد. در این موارد، بهترین راه حل برای مقاوم سازی ساختمان، استفاده از الیاف FRP، می‌باشد. 

الیاف FRP، پلیمرهای تقویت شده‌ با فیبر هستند که در موارد مختلفی مثل ترمیم، تقویت و مقاوم سازی ساختمان ها و سازه‌های بتنی و فلزی و نیز صنعت کامپوزیت کاربرد دارند. در حقیقت، الیاف FRP، از دو ماده ترکیب شده است: الیاف (فایبر) و ماتریس (رزین). ماتریس در الیاف FRP، شامل بعضی از مواد شیمیایی مانند رزین اپوکسی و پلی استر می‌باشد.

 

سخن آخر

علاوه بر رعایت مقاوم سازی ساختمان در زمان ساخت، باید به طور منظم انواع سازه‌ها و ساختمان بررسی شده و با تشخیص به موقع و زودهنگام به مقاوم سازی ساختمان پرداخته شود. در این مقاله سعی داشتیم مروری کلی بر روش‌های مقاوم سازی ساختمان داشته باشیم. همچنین در نظر داشته باشید می‌توانید برای دریافت مشاوره در زمینه‌ی مقاوم سازی ساختمان، با ما تماس بگیرید.